Wat is overtraining precies?
Overtraining wordt vaak gekoppeld aan fanatieke sporters, maar je kunt ook tekenen van overtraining ervaren als je veel wandelt, hard werkt en weinig rust neemt. Het gaat dan om een verstoring van de balans tussen belasting en herstel. Je lichaam krijgt simpelweg te weinig tijd en middelen om te herstellen van alles wat je van het vraagt.
Waar vermoeidheid normaal na een nacht goed slapen verdwijnt, blijven klachten bij overtraining vaak langer aanhouden. Dit kan zich uiten in zowel fysieke als mentale signalen, die je in eerste instantie makkelijk wegwuift als “drukte” of “tijdelijk”. Juist die subtiele tekenen zijn belangrijk om serieus te nemen.
Subtiele lichamelijke signalen van overtraining
Constante lichte vermoeidheid
Eén van de eerste signalen is een aanhoudend gevoel van lichte vermoeidheid. Niet de plotselinge uitputting na een intensieve training, maar een sluimerend energietekort dat de hele dag aanwezig is. Je merkt dat traplopen zwaarder voelt, je minder zin hebt om te bewegen en dat je na inspanning meer tijd nodig hebt om bij te komen dan voorheen.
Spieren die nooit helemaal soepel aanvoelen
Een ander signaal is een gevoel van voortdurende stijfheid of lichte spierpijn, zelfs op dagen dat je niet zwaar traint. Je spieren voelen gespannen, je nek en schouders zitten snel vast en stretchen geeft maar tijdelijk verlichting. Dit wijst erop dat je herstelcapaciteit achterloopt op de belasting die je lichaam krijgt.
Onrustige nachten en oppervlakkige slaap
Overtraining verstoort vaak je slaapkwaliteit. Je valt misschien wel in slaap, maar wordt meerdere keren per nacht wakker of je voelt je ’s ochtends niet uitgerust. Ook kun je merken dat je hartslag wat hoger lijkt te kloppen als je in bed ligt, of dat je moeilijk tot rust komt na een drukke dag of training.
Mentale en hormonale signalen die je makkelijk mist
Minder concentratie en kort lontje
Je hersenen reageren net zo sterk op overbelasting als je spieren. Een belangrijk subtiel signaal is dat je je minder goed kunt concentreren op werk, lezen of gesprekken. Kleine tegenslagen kunnen je sneller irriteren en je merkt dat je minder geduld hebt met jezelf en anderen. Dit komt doordat je stresssysteem continu geactiveerd blijft.
Veranderde motivatie om te bewegen
Waar je eerder zin had om te sporten of een wandeling te maken, voelt bewegen nu meer als een verplichting. Je stelt trainingen uit, begint eraan maar haakt sneller af of kiest alleen nog de lichtste optie. Dit is geen puur “motivatieprobleem”, maar vaak een signaal dat je lichaam om extra herstel vraagt.
Wat kun je direct doen om te herstellen?
Luisteren, doseren en bewust herstellen
Als je meerdere van deze signalen herkent, helpt het om een paar dagen tot weken bewust gas terug te nemen. Verminder de intensiteit van je trainingen, kies vaker voor wandelen of rustig fietsen en plan echte rustmomenten in je dag. Let extra op basiszaken als voldoende slaap, hydratatie en voedzame maaltijden met eiwitten, gezonde vetten en vezels.
Merk je dat klachten ondanks meer rust aanhouden of verergeren, dan is het verstandig een arts of leefstijlprofessional te raadplegen. Door subtiele signalen van overtraining op tijd te herkennen, geef je je lichaam de kans om te herstellen en leg je de basis voor een sterk, vitaal en gezond lichaam op de langere termijn.
